به گزارش قدس آنلاین، آیت‌الله جعفر سبحانی در کتاب ارزشمند «فروغ ابدیت»، در بخش مربوط به حوادث پس از جنگ موته که در سال هشتم هجری به وقوع پیوست، می‌نویسد: «پیامبر در مرگ و شهادت پسرعم خود، جعفر سخت گریست. برای اینکه همسر وی، اسماء بنت عمیس را از وفات شوهر خود آگاه سازد و تسلیتی نیز به وی گفته باشد، یک ‌سره به خانه جعفر رفت و رو به اسماء کرد و فرمود: فرزندان من کجایند؟ همسر جعفر، فرزندان جعفر به نام‌های عبدالله، عون و محمد را به خدمت پیامبر آورد. او از ابراز علاقه شدید پیامبر به فرزندانش، موضوع را دریافت که شوهر گرامی وی فوت کرده‌ است؛ لذا گفت: گویا فرزندان من یتیم شده‌اند؟ زیرا شما با آنان مانند یتیمان رفتار می‌کنید. در این لحظه پیامبر سخت گریست، به حدی که دانه‌های اشک از محاسن وی می‌ریخت ... پس از این جریان، داغ حضرت جعفر بن ابوطالب همیشه در دل پیامبر بود و هر موقع وارد خانه خود می‌شد، بر او زیاد می‌گریست».

امروز ششم جمادی‌الاول، سالروز شهادت برادر گرامی امیرمؤمنان، جعفر بن ابوطالب است؛ پسرعموی بزرگوار رسول ‌خدا(ص) و یکی از اصحاب مورد اعتماد آن ‌حضرت که به فرمان پیامبر(ص)، رهبری گروه مسلمانانِ مهاجر به حبشه را برعهده گرفت و در مقابل نجاشی، پادشاه حبشه، با بیان رسا و کلام بلیغ خود به معرفی اسلام پرداخت؛ آن‌ گونه که نجاشی به این دین الهی علاقه‌مند شد و مسلمانانی را که به حبشه هجرت کرده‌ بودند، امان داد و مانع از تحویل ایشان به مشرکان مکه شد.

استقبال باشکوه پیامبر(ص) از جعفر بن ابوطالب
جعفر بن ابوطالب از چهره‌های تابناک تاریخ اسلام است؛ یکی از نخستین گروندگان به دین احمدی و از کسانی که در راه اعتلا و گسترش آن، مجاهدت‌های بسیار کردند. او فرزند ابوطالب، عموی گرامی پیامبر(ص) و فاطمه بنت اسد بود و از این نظر، برادر تنی یا اعیانی امیرمؤمنان، امام علی(ع) محسوب می‌شد و از آن ‌حضرت بزرگ‌تر بود. مورخان جعفر بن ابوطالب را خطیبی توانا و خوش‌بیان و دانشمندی اهل فضل و آشنا به معارف قرآن معرفی کرده‌اند؛ برای اثبات این مسئله، برگزیده شدن وی به رهبری مسلمانان مهاجر به حبشه، بهترین دلیل است و خبر از منزلت والای وی نزد رسول ‌خدا(ص) می‌دهد.

علامه مجلسی در جلد ۲۲ بحارالانوار، روایتی از پیامبر(ص) نقل می‌کند که آن ‌حضرت فرمود: «جعفر! تو در چهره و اخلاق شبیه من هستی». محسن امین در «اعیان‌الشیعه» و بر اساس روایت‌ها، این شباهت ظاهری را چنان می‌داند که گاه برخی از افراد جعفر را با رسول ‌خدا(ص) اشتباه می‌گرفتند. جعفر بن ابوطالب پس از سال‌ها حضور مؤثر و تبلیغی در حبشه، در سال هفتم هجری نزد پیامبر خدا(ص) بازگشت؛ آن هم درست در زمانی که دژهای مستحکم «خیبر» توسط برادر او، امیرمؤمنان(ع) فتح شده ‌بود.

گزارش مورخان مسلمان از تجدید دیدار رسول‌ خدا(ص) با جعفر و ابراز علاقه آن‌ حضرت به پسرعموی بزرگوارش، شگفت‌انگیز است؛ پیامبر(ص) به استقبال جعفر رفت، او را در آغوش گرفت، میان دو چشم او را بوسید و فرمود: «به خدا قسم نمی‌دانم برای کدام یک مسرور باشم، دیدار تو یا فتح خیبر به دست برادرت علی». سپس فرمود: «می‌خواهم امروز به تو هدیه‌ای بدهم». برخی از اصحاب گمان کردند این هدیه، بخشی از سهم غنایم خیبر است، اما پیامبر اکرم(ص)، نمازی را به جعفر آموزش داد که امروزه ما آن را با نام «نماز جعفر طیار» می‌شناسیم. امیرمؤمنان(ع) نیز به برادرش جعفر علاقه فوق‌العاده‌ای داشت؛ آن ‌گونه که از عبدالله بن جعفر (فرزند جعفر طیار و همسر حضرت زینب کبری(س) نقل شده‌ است: «هر گاه درخواستی از عمویم علی داشتم و به حق پدرم - جعفر - او را قسم می‌دادم آن را می‌پذیرفت».

چگونگی شهادت

جعفر بن ابوطالب یک سال پس از پیوستن به رسول ‌خدا(ص)، از سوی آن حضرت مأموریت یافت تا فرماندهی سپاهی را که به سوی مرزهای روم فرستاده می‌شد، بر عهده بگیرد. پیامبر(ص) از تحرکات رومیان نگران بود و برای بازگرداندن آرامش به منطقه، این اعزام نیرو را لازم می‌دانست. جعفر با رومیان در منطقه «موته»، جایی که امروز در اردن قرار دارد، روبه‌رو شد و در هنگامه نبرد، روز ششم جمادی الاول سال هشتم هجری به شهادت رسید.

در این جنگ، زید بن حارثه، پسرخوانده پیامبر(ص) نیز شربت شهادت نوشید. خبر این واقعه تلخ را فرشته وحی به نبی مکرم اسلام(ص) رساند. آن ‌حضرت پس از رساندن خبر شهادت پسرعموی گرامی‌اش به اصحاب فرمود خداوند در بهشت به جعفر دو بال عنایت کرده‌ است تا به وسیله آن در جنت‌المأوی به پرواز درآید. از این رو، جعفر بن ابوطالب به «جعفر طیار» ملقب شد. محل دفن پیکر پاک او در آوردگاه موته قرار دارد؛ مکانی که امروزه در کشور اردن قرار گرفته‌ است.

خبرنگار: محمدحسین نیکبخت